جان تزز ( یونانی : Ἰωάννης Τζέτζης ، ترجمه شده. Iōánnēs Tzétzēs ؛ [a] حدود ۱۱۱۰ ، قسطنطنیه – ۱۱۸۰، قسطنطنیه) شاعر و دستور نویس بیزانسی بود که در قرن ۱۲ میلادی در قسطنطنیه زندگی می کرد. او به خاطر مشارکت قابل توجهی در حفظ اطلاعات ارزشمند از ادبیات و تحقیقات یونان باستان مشهور است. از میان آثار متعدد او، مهمترین آنها کتاب تاریخ است که به نام چیلیادس ("هزاران") نیز شناخته می شود . این اثر یک شعر طولانی است که حاوی دانشی است که در جای دیگر در دسترس نیست و به عنوان تفسیر نامه های خود تزز عمل می کند. دو اثر مهم دیگر او الگوریایی درباره ایلیاد و ادیسه هستند که اشعار آموزشی بلندی هستند که حاوی تفاسیر الهیات هومری هستند . [1]
تزز از طرف پدرش خود را یونانی خالص و از طرف مادرش بخشی ایبریایی ( گرجی ) توصیف کرد. [2] تزز در آثار خود بیان می کند که مادربزرگش یکی از بستگان شاهزاده باگراتید گرجی ماریا آلانیا بود که با او به قسطنطنیه آمد و بعداً همسر دوم سباستوس کنستانتین کرولاریوس ، مگاس درونگاریوس و برادرزاده پاتریارک مایکل کرولاریوس شد. . [3]
او مدتی به عنوان منشی یک استاندار مشغول به کار شد و بعدها از طریق تدریس و نویسندگی به امرار معاش پرداخت. [1] او بیهوده توصیف شد، به نظر می رسد از هرگونه تلاش برای رقابت رنجیده است، و به شدت به دستور زبانان همکار خود حمله کرده است. به دلیل کمبود مطالب مکتوب، او مجبور بود به حافظه خود اعتماد کند. بنابراین در خواندن آثار او باید احتیاط کرد. [ نیاز به نقل از ] با این حال، او آموخته بود، و کمک بزرگی به پیشبرد مطالعه ادبیات یونان باستان کرد .
تزز مجموعه ای از 107 نامه خود را منتشر کرد که بخشی از آن خطاب به شخصیت های ساختگی/ناشناس، و بخشی به مردان و زنان تأثیرگذار زمان نویسنده بود. آنها حاوی مقدار قابل توجهی از اطلاعات اجتماعی و زندگی نامه هستند و مملو از اشارات آموخته شده به تاریخ، بلاغت و اساطیر هستند.
این نامه‌ها سکوی پرشی برای آنچه در دوران رنسانس شاید تأثیرگذارترین آثار او شد، یعنی کتاب تاریخ‌ها ، که معمولاً Chiliades («هزاران») نامیده می‌شود، از تقسیم خودسرانه اولین ویراستار آن (N. Gerbel، 1546) به کتاب‌ها تبدیل شد. هر کدام شامل 1000 خط است. این اثر شامل 12674 بیت شعر سیاسی است که در 660 موضوع تقسیم شده است که هر یک از آنها در یکی از نامه‌های منتشر شده او به یک مرجع ادبی، تاریخی یا دیگر اشاره می‌کند. 141 تاریخ اول به عنوان پاورقی شاعرانه برای یک نامه منظوم تزز خطاب به جان لاکاناس، یکی از مقامات قسطنطنیه عمل می کند. [4]
این مجموعه از متفرقه های ادبی، تاریخی، الهیاتی و باستانی تصویری مهم از دنیای فکری قسطنطنیه در اواسط قرن دوازدهم ارائه می دهد و همچنین قطعاتی از بیش از 200 نویسنده باستانی، از جمله بسیاری از آثارشان که از بین رفته اند، را حفظ می کند. [5] نویسنده متعاقباً یک نسخه اصلاح‌شده با یادداشت‌های حاشیه‌ای به نثر و منظوم ارائه کرد (ویرایش تی. کیسلینگ، 1826؛ در مورد منابع نگاه کنید به C. Harder, De JT historiarum fontibus quaestiones selectae , diss., Kiel, 1886). [6]
تزز ایلیاد هومر را با اثری تکمیل کرد که با تولد پاریس آغاز می شود و داستان بازگشت آخایی ها به خانه را ادامه می دهد.
تمثیل های هومری ، در بیت «سیاسی» و در ابتدا به ملکه آلمانی الاصل ایرن و سپس به کنستانتین کوترتسس [6] تقدیم شده است، دو شعر تعلیمی، اولی بر اساس ایلیاد و دومی بر اساس ادیسه که در آن هومر و الهیات هومری با استفاده از سه نوع تمثیل بیان شده و سپس توضیح داده می شود : هممریستیک ( عملیات )، آناگوژیک ( ψυχική ) و فیزیک ( στοιχειακή ). این آثار در سال های 2015 و 2019 توسط آدام جی گلدوین و دیمیترا کوکینی به انگلیسی ترجمه شدند. [7] [8]
در Antehomerica ، تزز وقایع قبل از ایلیاد هومر را به یاد می آورد . پس از این اثر ، هومریکا ، وقایع ایلیاد را پوشش می دهد ، و پساتومریکا ، وقایع بین ایلیاد و ادیسه را گزارش می کند . هر سه در حال حاضر به صورت ترجمه انگلیسی موجود هستند.
تزز همچنین بر تعدادی از نویسندگان یونانی تفسیرهایی نوشت که مهمترین آنها توضیح کاساندرا یا الکساندرا ناشناخته شاعر هلنیستی لیکوفرون است که معمولاً "درباره لیکوفرون" نامیده می شود (ویرایش کو مولر ، 1811)، که در تولید آن نوشته شده است. برادرش اسحاق عموماً با او در ارتباط است. همچنین می‌توان به طرحی دراماتیک در منظومه‌ایامبیک اشاره کرد که در آن هوس‌های بخت و بدبختی عالمان شرح داده شده است. و از شعر ایامبیک در مورد مرگ امپراطور مانوئل اول کومننوس که برای معرفی آخرین کلمه سطر قبل از آن در ابتدای هر سطر قابل توجه است (هر دو در Pietro Matranga, Anecdota Graeca 1850).
برای دیگر آثار تزز به JA Fabricius ، Bibliotheca graeca (ویرایشگر هارلز )، xi.228، و Karl Krumbacher ، Geschichte der byz مراجعه کنید. لیت (چاپ دوم، 1897)؛ مونوگراف جی. هارت، "De Tzetzarum nomine, vitis, scriptis" در Jahn 's Jahrbucher für classische Philologie. مکمل xii (لایپزیگ، 1881). [6]
در قرن دوازدهم، جان تزز به یکی از اعضای خانواده امپراتوری می نویسد: "من از اصیل ترین ایبری ها در خانواده مادرم می آیم؛ از پدرم یک یونانی خالص هستم."
