مگاپروژه یک پروژه ساختمانی و سرمایه گذاری در مقیاس بسیار بزرگ است . [1] یک تعریف کلی تر این است که "مگاپروژه ها تلاش های موقتی هستند (یعنی پروژه ها) که مشخصه آنها عبارتند از: تعهد سرمایه گذاری بزرگ، پیچیدگی گسترده (به ویژه در شرایط سازمانی)، و تاثیر طولانی مدت بر اقتصاد، محیط زیست و جامعه". [2]
پروژه های کلان نه تنها به پروژه های عمرانی اطلاق می شود، بلکه پروژه های از رده خارج می شوند که پروژه هایی هستند که می توانند به بودجه های چند میلیاردی برسند و از نوآوری و پیچیدگی بالایی برخوردارند و تحت تأثیر تعدادی از چالش های فنی-اجتماعی-اقتصادی و سازمانی قرار دارند. [3] [4]
برنامه OFCCP Mega Construction Project (Megaproject) شامل پروژه هایی به ارزش بیش از 35 میلیون دلار است. [5]
پروژه های بزرگ اغلب تحت تأثیر فساد قرار می گیرند که منجر به هزینه بیشتر و سود کمتر می شود. [6]
با توجه به همکاری اروپا در علم و فناوری (COST)، پروژه های بزرگ هم با "پیچیدگی بسیار زیاد (از نظر فنی و انسانی) و هم با سابقه طولانی تحویل ضعیف مشخص می شوند. [1] پروژه های بزرگ به دلیل تأثیرات قابل توجهی بر جوامع ، محیط زیست و بودجه و هزینه های بالا توجه عمومی را به خود جلب می کنند. [7] پروژه‌های بزرگ را می‌توان به عنوان «ابتکارات فیزیکی، بسیار پرهزینه و عمومی» نیز تعریف کرد. [8]
پروژه های بزرگ شامل مناطق ویژه اقتصادی ، ساختمان های عمومی ، نیروگاه ها ، سدها ، فرودگاه ها ، بیمارستان ها ، بنادر دریایی ، پل ها ، بزرگراه ها ، تونل ها ، راه آهن ، پروژه های فاضلاب ، پروژه های استخراج نفت و گاز طبیعی ، پروژه های هوافضا ، سیستم های تسلیحاتی ، سیستم های فناوری اطلاعات ، رویدادهای ورزشی در مقیاس بزرگ و اخیراً بازسازی‌های اسکله با کاربری مختلط. با این حال، متداول ترین پروژه های بزرگ در دسته های تاسیسات برق آبی ، نیروگاه های هسته ای و پروژه های بزرگ حمل و نقل عمومی هستند. پروژه‌های بزرگ همچنین می‌توانند شامل ابتکارات پرهزینه در مقیاس بزرگ در تحقیقات علمی و زیرساخت‌ها باشند، مانند تعیین توالی ژنوم انسان ، پیشرفت جهانی قابل توجهی در ژنتیک و بیوتکنولوژی .
منطق [ توسط چه کسی؟ ] که بسیاری از کلان پروژه های معمولی بر روی آن ساخته شده اند، مزایای جمعی است. برای مثال برق برای همه (که می توانند پرداخت کنند)، دسترسی به جاده (برای کسانی که ماشین دارند)، و غیره. آنها همچنین ممکن است به عنوان وسیله ای برای باز کردن مرزها عمل کنند. [9] پروژه‌های بزرگ به دلیل فرآیندهای برنامه‌ریزی از بالا به پایین و تأثیرات بدشان بر جوامع خاص مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. پروژه‌های مقیاس بزرگ اغلب به نفع یک گروه از مردم هستند در حالی که به ضرر گروهی دیگر می‌شوند، به عنوان مثال، سد سه دره در چین، بزرگترین پروژه برق آبی در جهان، [10] نیاز به جابجایی 1.2 میلیون کشاورز دارد. [11] [12] در دهه 1970، شورش‌های بزرگراهی در برخی از کشورهای غربی شاهد مخالفت فعالان شهری با طرح‌های دولت برای تخریب ساختمان‌ها برای ساخت مسیر آزادراه بودند، بر این اساس که چنین تخریب‌هایی به‌طور ناعادلانه به ضرر طبقه کارگر شهری و به نفع مسافران است. [13] اعتراضات ضد هسته ای علیه نیروگاه های هسته ای پیشنهادی در ایالات متحده و آلمان به دلیل نگرانی های زیست محیطی و اجتماعی از پیشرفت ها جلوگیری کرد. [ نیازمند منبع ]
اخیراً، [ چه زمانی؟ ] انواع جدیدی از ابرپروژه‌ها شناسایی شده‌اند که دیگر در اهداف خود از مدل‌های قدیمی منفرد و یکپارچه بودن پیروی نمی‌کنند، بلکه کاملاً انعطاف‌پذیر و متنوع شده‌اند، مانند طرح‌های توسعه مجدد آب‌نما که به نظر می‌رسد چیزی را به همه ارائه می‌دهند. [ توضیحات لازم ] [ نیازمند منبع ] با این حال، درست مانند پروژه‌های بزرگ قدیمی، پروژه‌های جدید نیز «بر اساس طیف گسترده‌ای از شیوه‌های اجتماعی، بازتولید به جای رفع نابرابری و محرومیت شهری» را کنار می‌گذارند. [14] به دلیل انبوهی از کاربری‌های زمینی، «این کلان پروژه‌ها مانع از رشد شیوه‌های مخالف و مخالفت می‌شوند». [14] منافع جمعی که اغلب منطق زیربنایی یک پروژه بزرگ است، در اینجا به شکل فردی منفعت عمومی کاهش می یابد.
حامیان توسعه مبتنی بر زیرساخت از تأمین مالی پروژه های بزرگ برای ایجاد منافع اقتصادی بلندمدت حمایت می کنند. سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ به منظور تحریک اقتصاد عمومی از زمان بحران اقتصادی دهه 1930 یک سیاست رایج بوده است. نمونه های اخیر برنامه محرک اقتصادی چین 2008-2009 ، طرح محرک اتحادیه اروپا در سال 2008 و قانون بازیابی و سرمایه گذاری مجدد آمریکا در سال 2009 است .
پروژه‌های بزرگ اغلب بر اساس بازده مورد انتظار، سرمایه را افزایش می‌دهند – اگرچه پروژه‌ها اغلب با بودجه اضافی و در طول زمان مواجه می‌شوند و شرایط بازار مانند قیمت کالاها می‌تواند تغییر کند. [15] نگرانی در مورد بیش از حد هزینه اغلب توسط منتقدان پروژه های بزرگ در طول مرحله برنامه ریزی بیان می شود. اگر پروژه بزرگ در کشوری با فساد مرتبط تحویل داده شود، احتمال و میزان داشتن بودجه اضافی افزایش می‌یابد. [16]
یکی از چالش برانگیزترین جنبه های کلان پروژه ها، به دست آوردن بودجه کافی است. آلن آلتشولر و دیوید لوبروف دریافته‌اند که رهبری سیاسی خلاق و ماهر برای تامین منابع و همچنین ایجاد حمایت عمومی، تسکین منتقدان و مدیریت تضاد از طریق برنامه‌ریزی، مجوز و اجرا سال‌ها مورد نیاز است. [17] چالش‌های دیگری که برای برنامه‌ریزی‌های کلان پروژه‌ها با آن مواجه هستند، شامل قوانین و مقرراتی است که گروه‌های اجتماعی را توانمند می‌سازد، اطلاعات و روش‌های متضاد، سطوح بالای عدم قطعیت، اجتناب از تأثیرات بر محله‌ها و محیط زیست، و تلاش برای حل یک مشکل شرورانه . [18]
قبل از تصویب SAFETEA-LU در آگوست 2005، پروژه هایی با بیش از 1 میلیارد دلار هزینه ساخت به عنوان "مگا پروژه" تعیین شدند. SAFETEA-LU آستانه پولی را از هزینه کل تخمینی 1 میلیارد دلار به 500 میلیون دلار یا بیشتر کاهش داده است و اصطلاح "مگا پروژه" حذف شده و با عبارت "پروژه بزرگ" جایگزین شده است.